Öldungadeildin

Öldungadeildin var mikil stjórnmálastofnun í gegnum sögu Rómaborgar. Það var venjulega skipað mikilvægum og efnum mönnum úr valdamiklum fjölskyldum.

Var öldungadeild Rómverja öflug?

Hlutverk öldungadeildarinnar breyttist með tímanum. Á fyrstu tímum Rómar var öldungadeildin þar til að ráðleggja konungi. Á rómverska lýðveldinu varð öldungadeildin öflugri. Þótt öldungadeildin gæti aðeins sett „fyrirmæli“ en ekki lög, var yfirleitt farið eftir tilskipunum þess. Öldungadeildin stjórnaði einnig eyðslu ríkisfjárins og gerði það mjög öflugt. Síðar, á tímum Rómaveldis, hafði öldungadeildin minni völd og raunveruleg völd voru í höndum keisarans.

Rómverskur öldungadeildarþingeftir Cesare Maccari

Hver gæti orðið öldungadeildarþingmaður?

Ólíkt öldungadeildarþingmönnum Bandaríkjanna voru öldungadeildarþingmenn í Róm ekki kosnir heldur voru þeir skipaðir. Í stórum hluta Rómverska lýðveldisins kallaði kjörinn embættismaður nýja ritskoðendur. Síðar stjórnaði keisarinn hver gæti orðið öldungadeildarþingmaður.

Í fyrstu sögu Rómar gátu aðeins menn úr feðraveldisstéttinni orðið öldungadeildarþingmenn. Síðar gætu menn af almennum stétt, eða plebeianar, einnig orðið öldungadeildarþingmaður. Öldungadeildarþingmenn voru menn sem áður höfðu verið kjörnir embættismenn (kallaðir sýslumaður).

Á valdatíma Ágústusar keisara var krafist þess að öldungadeildarþingmenn hefðu yfir 1 milljón sesterces auð. Ef þeir lentu í ógæfu og töpuðu auð sínum, var búist við að þeir létu af störfum.

Hvað voru margir öldungadeildarþingmenn?

Alls staðar í Rómverska lýðveldinu voru 300 öldungadeildarþingmenn. Þessari tölu var fjölgað í 600 og síðan 900 undir Julius Caesar.

Kröfur öldungadeildarþingmanns

Öldungadeildarþingmenn voru krafðir mikils siðferðis. Þeir þurftu að vera auðugir vegna þess að þeim var ekki greitt fyrir störf sín og var gert ráð fyrir að þeir myndu eyða auð sínum í að hjálpa rómverska ríkinu. Þeir máttu heldur ekki vera bankastjóri, taka þátt í utanríkisviðskiptum eða hafa framið glæp.

Höfðu öldungadeildarþingmenn einhver sérstök forréttindi?

Þó öldungadeildarþingmenn fengju ekki greitt var það samt talið ævilangt markmið margra Rómverja að gerast meðlimur í öldungadeildinni. Með aðild fylgdi mikill álit og virðing um alla Róm. Aðeins öldungadeildarþingmenn gátu verið í fjólubláum röndóttum toga og sérstökum skóm. Þeir fengu einnig sérstök sæti á opinberum viðburðum og gætu orðið hátt settir dómarar.

Útgáfa úrskurða

Öldungadeildin hittist til að ræða málefni líðandi stundar og gefa síðan tilskipanir (ráðleggingar) til núverandi ræðismanna. Áður en tilskipun var gefin út myndi hver viðstaddur öldungadeildarþingmaður tala um efnið (í röð starfsaldurs).

Hvernig kusu þeir?

Þegar sérhver öldungadeildarþingmaður hafði tækifæri til að tala um mál var kosið. Í sumum tilfellum færðu öldungadeildarþingmenn sig til hliðar hátalarans eða hólfsins sem þeir studdu. Sú hlið sem hefur flesta öldungadeildarþingmenn hlaut atkvæði.

Athyglisverðar staðreyndir um öldungadeild Rómverja

Rómverskir öldungadeildarþingmenn voru skipaðir til æviloka. Þeir gætu verið fjarlægðir vegna spillingar eða tiltekinna glæpa.
Öldungadeildarþingmenn fengu ekki að fara frá Ítalíu nema þeir fengju leyfi frá öldungadeildinni.
Á krepputímum gæti öldungadeildin skipað einræðisherra til að leiða Róm.
Atkvæði þurfti að fara fram á nótt. Til að reyna að tefja fyrir atkvæðagreiðslu ræddu öldungadeildarþingmenn stundum lengi um mál (kallað filibuster). Ef þeir töluðu nógu lengi var ekki hægt að greiða atkvæði.
Byggingin sem öldungadeildin hitti í var kölluð curia.
Á Rómaveldi var keisarinn oft forseti öldungadeildarinnar. Hann sat á milli tveggja ræðismanna og gat talað hvenær sem hann vildi.